تعدادی از روانشناسان که در قالب ارزیاب کودکان و والدین در این طرح فعالیت میکنند، از تجربههایشان در ارزیابی گفتهاند.
نسیم مصلحی، روانشناس بالینی و سوپروایزر طرح مسئولیتپذیری
ما غرفههایی در سطح شهر به اسم خانههای مسئولیتپذیری داریم. خانههای مسئولیتپذیری یک طرح آموزشی-پژوهشی رایگان است که همانطور که از اسمش مشخص است، هم آموزش است هم پژوهش. در قسمت پژوهش در دو بخش والدین و کودکان را ارزیابی میکنیم؛ بخش مربوط به کودکان برای دو تا ۱۲ سالههاست که از لحاظ مهارتهای حسی و حرکتی و در بخش والدین هم از لحاظ سبکهای فرزندپروری ارزیابی میشوند. و یک فرم جمعیتشناختی پر میکنند. در قسمت آموزشی هم یک کتابچه داریم به اسم خانه مسئولیتپذیری که ۱۲ آیتم دارد و در آن سبک فرزندپروری به والدین آموزش داده میشود. در واقع تکنیکها و روشهایی را آموزش میدهیم که خانوادهها با سبکهای فرزندپروری آشنا شوند و بتواند فرزندانی مسئولیتپذیر تربیت کنند. این روند ۲۰ دقیقه طول میکشد و رایگان هم هست.
گلاره جنگی، روانشناس بالینی و سوپروایزر طرح مسئولیتپذیری
همکاران ما در انجمن در بخش ارزیابی بسیار کمک میکنند و قرار است مجوزهای لازم را برای گسترش غرفهها بگیریم. در مرحله بعدی هم قرار است این طرح را به مدارس ببریم. به این صورت که با مدیران مدارس هماهنگ کنیم، طی چند روز مشخص با خانوادهها ارتباط بگیریم تا پروسه ارزیابی تکمیل شود. بسیاری از مدیران مدارس هم از این طرح استقبال کردهاند و پیگیر اجراشدن این طرح هستند. در پروپوزال این طرح مشخص شده که غرفههای ما در تمام مناطق باشند و در قدم اول باغ کتاب را انتخاب کردهایم و در نمایشگاه مادر و کودک هم غرفه داریم.

مرجان جلالی، روانسنج و ارزیاب طرح خانه مسئولیتپذیری
خانههای مسئولیتپذیری باعث میشود تا یک تلنگری به والدین زده شود. در ارزیابی از والدین در مورد مسئولیتپذیری کودکان، پدر و مادرها یکدفعه به خودشان میآیند و جوابشان برای اکثر گزینهها «خیر» است. در این مرحله است که تلنگر وارد میشود و جویای آموزش میشوند و پیگیری میکنند. نیاز جامعه به مسئولیتپذیری و این طرح بسیار زیاد است و طرح باید آنقدر پیشرفت کند که در همهجای ایران، خانههای مسئولیتپذیری برپا شوند. تجربه من از این ارزیابیها نشان میدهد که خانوادهها آموزش ندیدهاند و کودکانشان را درست تربیت نکردهاند و سبک فرزندپروریشان اشتباه است. البته بین خانوادهها افرادی نیز بودند که دغدغه تربیت صحیح کودکشان را داشتند و آموزش دیده بودند. با این حال خانوادهها مشتاق هستند و دلیل اصلی آن رایگان بودنش است؛ چون هزینههای روانشناسی و روانپزشکی بالاست و کم پیش میآید که اولویت خانوادهها باشد.
سارا سوری، روانشناس عمومی و ارزیاب طرح خانه مسئولیتپذیری
همه مردم باید نسبت به هر موقعیتی که در آن هستند، مسئولیتپذیر باشند. در واقع ما بهعنوان والد، کودک و عضوی از جامعه اولین مسئولیتی که داریم نسبت به خودمان است که باید آن را درست انجام دهیم. متاسفانه در ارزیابیهایی که کردیم مشخص شد که کودکان نسبت به تواناییهایشان مسئولیتپذیر نیستند. البته والدینی هم بودند که با توجه به تواناییهای فرزندشان یکسری مسئولیتهایی داده بودند اما انگشتشمار بودند. وقتی ما والدین را ارزیابی میکردیم به ما میگفتند لطفا مسئولیتپذیری را به کودکان ما یاد بدهید؛ در واقع فکر میکردند ما در این مدت کوتاه میخواهیم مسئولیتپذیری را آموزش دهیم. در حالیکه آموزش مسئولیتپذیری بر عهده خانواده است و پروسهای است که تا ۱۸ سالگی باید آموزش داده شود. در این مدت ما با کودکانی مواجه شدیم که اوتیسم و ناتواناییهای خاصی داشتند و خانواده از آن بیاطلاع بودند. ما در ارزیابیهایمان کودکی را داشتیم که اوتیسم شدید داشت و والدین اصلا متوجه این اختلال نشده بودند و فکر میکردند کودکشان خجالتی است و توانستیم والدین را ترغیب کنیم تا درمان کودک را پیگیری کنند. ایرانیهای مقیم خارج از کشوری را داشتیم که دیدیم آنها فرزندان بهتری را تربیت کردهاند.